Trong thế giới trái cây phong phú của Việt Nam, cam Hòa Bình luôn là cái tên được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng không chỉ bởi nguồn gốc rõ ràng mà còn nhờ hương vị đặc trưng khó quên. Vị ngọt thanh, thơm nhẹ cùng lớp vỏ mỏng và màu sắc bắt mắt đã giúp thức quà ngọt ngào từ xứ Mường chiếm trọn lòng tin người tiêu dùng trong nước và đang dần vươn ra thị trường quốc tế. Vậy điều gì đã làm nên sự khác biệt trong vị của loại cam này?
Đặc điểm nhận diện của cam Hòa Bình
Cam chủ yếu được trồng tại các huyện như Cao Phong, Tân Lạc, Kim Bôi và Lạc Thủy – những nơi có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng lý tưởng cho sự phát triển của cây cam. Giống cam phổ biến tại đây bao gồm cam Xã Đoài, cam lòng vàng và cam canh.
Đặc điểm chung của cam trồng tại Hòa Bình là:
- Vỏ mỏng, dễ bóc
- Màu vỏ cam vàng ươm hoặc vàng cam đẹp mắt
- Thịt quả mọng nước, nhiều tép, ít hạt
- Mùi thơm dịu nhẹ, dễ chịu
Chính những yếu tố này tạo điều kiện để hương vị cam Hòa Bình trở nên khác biệt so với nhiều vùng trồng cam khác trên cả nước.
Cam trồng tại Hòa Bình có vị gì đặc biệt so với cam ở nơi khác?
Vị ngọt thanh, không gắt
Điểm dễ nhận thấy nhất khi thưởng thức loại trái cây trứ danh của Hòa Bình là vị ngọt nhẹ, thanh mát, không quá nồng hay gắt. Sự hài hòa này đến từ đặc điểm khí hậu vùng đồi núi Hòa Bình: ngày nắng ấm, đêm se lạnh và độ ẩm cao, giúp quả chín tự nhiên và giữ được hương vị nguyên bản.
Hậu vị thơm, không đắng
Không giống nhiều giống cam trồng ở nơi khác có vị hậu hơi đắng do tinh dầu trong vỏ hoặc màng tép, cam nơi đây để lại hậu vị ngọt đậm, cùng mùi thơm dễ chịu, đặc biệt khi dùng tươi hoặc vắt nước uống. Nhiều người cho rằng cam nơi đây ăn “càng sâu càng ngọt”, đặc biệt là giống cam lòng vàng trồng tại Tân Lạc và Cao Phong.
Vị khác nhau giữa các giống cam Hòa Bình
Cam trồng ở Hòa Bình không chỉ có một loại mà chia thành nhiều giống, mỗi giống mang một vị riêng biệt:
Cam Xã Đoài
Có vị ngọt đậm, thơm nồng, rất được ưa chuộng trong dịp Tết vì hình thức đẹp, dễ bảo quản. Loại này phù hợp với người thích cam có vị đậm và hương mạnh.
Cam lòng vàng
Sở hữu vị ngọt thanh và chua nhẹ, ăn rất “vừa miệng”. Loại cam này được xem là đặc sản tại vùng Tân Lạc, nổi bật với màu thịt quả vàng tươi, ăn vào mềm và mọng nước.
Cam canh
Loại cam nhỏ hơn, có vị ngọt mát và thơm nhẹ. Cam canh thường được tiêu thụ mạnh vào cuối vụ, là lựa chọn yêu thích của nhiều gia đình miền Bắc.
Lý do nào khiến cam Hòa Bình giữ được vị ngon tự nhiên?
Điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu
Hòa Bình là vùng đất bán sơn địa với đất đỏ bazan xen kẽ đất phù sa cổ, tơi xốp và giàu dinh dưỡng – rất phù hợp để phát triển cây ăn quả lâu năm như cam. Khí hậu phân hóa rõ rệt giữa ngày và đêm giúp cam tích lũy đường chậm, từ đó tạo ra vị ngọt thanh thay vì ngọt sắc.
Quy trình canh tác chuẩn VietGAP
Phần lớn các vùng trồng cam Hòa Bình hiện nay đã áp dụng quy trình canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, thậm chí một số vườn còn đạt chuẩn GlobalGAP. Nhờ đó, cam được trồng theo phương pháp hạn chế hóa chất, bảo vệ sinh thái và đảm bảo an toàn thực phẩm, giữ lại hương vị nguyên bản.
Thời gian thu hoạch hợp lý
Người trồng cam thường để quả chín tự nhiên trên cây, không thu sớm hay ép chín. Nhờ vậy, lượng đường và độ thơm trong quả được tích lũy đầy đủ, giúp cam đạt được độ ngon lý tưởng khi đến tay người tiêu dùng.
Trải nghiệm vị cam Hòa Bình tại Meddom Park
Meddom Park – Công viên Di sản các Nhà khoa học Việt Nam tọa lạc tại xã Bắc Phong, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình – là điểm đến kết hợp giữa không gian văn hóa tri thức và trải nghiệm thiên nhiên hấp dẫn. Tuy không phải là khu chuyên canh trồng cam, nhưng Meddom Park nằm ngay trong vùng trồng cam nổi tiếng của huyện Cao Phong, vì vậy du khách đến đây vào mùa cam (thường từ tháng 10 đến tháng 12) vẫn có cơ hội thưởng thức đặc sản cam Hòa Bình tươi ngon.
Tại Meddom Park, du khách có thể:
- Khám phá khu trưng bày Di sản các nhà khoa học Việt Nam, nơi lưu giữ hàng triệu tài liệu, hiện vật và tư liệu gắn liền với lịch sử khoa học nước nhà.
- Tham gia các hoạt động giáo dục trải nghiệm ngoài trời, như học STEM, hoạt động dã ngoại, chương trình teambuilding trong khuôn viên thiên nhiên rộng lớn.
- Thưởng thức các món ăn địa phương tại nhà hàng trong công viên, với nguyên liệu chủ yếu được lựa chọn từ vùng Hòa Bình. Vào mùa cam, nhà hàng có thể phục vụ nước cam tươi hoặc các món tráng miệng sử dụng cam Cao Phong khi có sẵn theo mùa.
- Kết hợp tham quan vườn cam lân cận: Tuy không nằm trong khuôn viên công viên, nhưng từ Meddom Park, bạn có thể dễ dàng kết nối với các vườn cam ở khu vực Bắc Phong – nơi du khách có thể trải nghiệm hái cam, thưởng thức cam tại chỗ và mua cam tươi đem về làm quà.
Cách phân biệt cam Hòa Bình thật và giả
Vì danh tiếng của cam nơi đây ngày càng được khẳng định, nên thị trường xuất hiện không ít loại cam “đội lốt” cam Hòa Bình. Để tránh mua phải hàng kém chất lượng, người tiêu dùng nên lưu ý:
- Nguồn gốc rõ ràng: nên mua tại các địa chỉ uy tín, có tem truy xuất nguồn gốc hoặc chứng nhận VietGAP
- Hình thức bên ngoài: cam Hòa Bình có vỏ màu vàng ấm, không quá tròn đều, đôi khi có vết rám nhẹ nhưng vẫn thơm và mọng
- Hương thơm: cam Hòa Bình khi bóc có mùi thơm tự nhiên, không gắt, không có mùi hóa chất
Cam Hòa Bình – Không chỉ là một loại trái cây
Cam tại nơi đây ngày nay không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà còn là biểu tượng của vùng đất, gắn với hoạt động du lịch, trải nghiệm nông nghiệp và phát triển bền vững. Nhiều tour du lịch về nguồn, nghỉ dưỡng sinh thái đã chọn những vườn cam tại Cao Phong hay khu vực gần Meddom Park làm điểm dừng chân chính.
Không ít du khách sau khi trải nghiệm đã lựa chọn mua cam và các sản phẩm từ cam để làm quà, bởi hương vị độc đáo và độ an toàn cao. Vị cam ngọt dịu, dễ ăn, phù hợp với nhiều đối tượng từ trẻ nhỏ đến người cao tuổi – là điểm cộng rất lớn so với nhiều giống cam khác.
Kết luận
Vị ngọt thanh đặc trưng, hậu thơm dịu, giàu dinh dưỡng và thân thiện với sức khỏe – đó là những gì đã tạo nên sức hút khó cưỡng của cam Hòa Bình trong lòng người tiêu dùng. Không chỉ dừng lại ở giá trị ẩm thực, cam Hòa Bình còn là biểu tượng nông nghiệp đặc trưng, thể hiện bản sắc vùng miền và tiềm năng du lịch sinh thái của tỉnh. Nếu có dịp đến với Hòa Bình, đừng bỏ qua cơ hội thưởng thức cam ngay tại vườn và trải nghiệm ẩm thực tại Meddom Park – nơi bạn có thể cảm nhận trọn vẹn hương vị và giá trị của một loại trái cây đã làm nên thương hiệu cho mảnh đất Tây Bắc này.
